Con trai tôi bỏ cả tiểu thư Hà Thành để cưới cô gái nuôi bò trên Điện Biên, đến ngày dạm ngõ tôi chỉ mang đúng 1 triệu lễ đen, nào ngờ bước chân đến cổng nhà gái tôi ch-ết lặng vì trước mặt không phải căn nhà lụp xụp mà là…
Tôi từng phản đối g;ay gắ;t khi con trai – giám đốc trẻ tuổi, đẹp trai, có bằng thạc sĩ nước ngoài – bỏ tiểu thư Hà Thành nhà mặt phố, bố mẹ quyền lực để cưới… một cô gái chăn bò ở tận Điện Biên.
Nó cãi:
“Mẹ chỉ nhìn bề ngoài, con nhìn thấy cả tương lai ở cô ấy!”
Tôi tức. Tôi thử thách thẳng:
“Muốn lấy thì tự đi dạm ngõ, mẹ chỉ mang đúng 1 triệu lễ đen, xem người ta có khinh không!”
Con tôi gật đầu ngay. Tôi càng bực. Càng muốn cho nhà gái “sáng mắt” vì dám “đào tạo con dâu tương lai” kiểu bùn đất trâu bò.
Ngày dạm ngõ
Tôi đi từ Hà Nội lên Điện Biên, bụng đầy mỉa mai.
Hình dung sẵn cảnh: căn nhà lợp fibro xi măng, mấy con gà bới trước sân, mẹ cô gái răng nhuộm đen móm mém… Nhưng đời không đơn giản vậy.
Bước đến cổng – tôi CHẾT LẶNG!
Trước mặt tôi là… 
”
“Trước mặt bà là một cánh cổng sắt đồ sộ, được chạm khắc tinh xảo, màu đồng giả cổ. Hai bên cổng là bức tường đá cao vút, kiên cố, ẩn khuất bên trong một khuôn viên rộng lớn, xanh mướt bóng cây. Không hề có mái fibro xi măng cũ kỹ, không có sân đất lụp xụp, càng không có cảnh gà bới tung tóe như trong tưởng tượng đầy mỉa mai của bà.
Bà mẹ đứng sững lại, đôi mắt mở to hết cỡ. Não bộ như ngừng hoạt động trong giây lát. Đây… đây là nhà “”nuôi bò”” sao? Đây là nơi ở của cô gái mà con trai bà gọi là “”có tương lai””? Toàn bộ hình ảnh về sự nghèo khó, về căn nhà tiêu điều bà dựng sẵn trong đầu đổ sụp. Thay vào đó là một cảm giác choáng váng, bàng hoàng đến cực độ.
Bà chớp mắt liên tục, cố gắng xác định xem mình có đang mơ không, hoặc tài xế taxi có thả nhầm chỗ không. Bà nhìn lại số nhà nhỏ gắn trên cột cổng – đúng là địa chỉ mà con trai bà đã đưa. Đúng là Điện Biên. Đúng là nơi cô gái “”chăn
bò”” sinh sống.
Sự sốc nhanh chóng nhường chỗ cho một cảm giác nghi ngờ sâu sắc, xen lẫn chút bối rối khó tả. Cái vẻ ngoài này hoàn toàn khác xa với những gì con trai bà miêu tả về cô gái giản dị, và nó cũng đối lập hoàn toàn với cái “”lễ đen”” vỏn vẹn một triệu đồng bà đang mang theo.
Bà nuốt khan, cổ họng khô khốc. Cánh cổng im lìm đứng đó, sừng sững như một lời thách thức, bóc trần sự kiêu ngạo và định kiến sai lầm của bà. Bà đứng chết lặng, không biết nên làm gì tiếp theo.”
“Bà mẹ dụi mắt liên hồi, như thể muốn xóa bỏ hình ảnh lộng lẫy trước mặt để thấy lại mái fibro xi măng cũ kỹ bà mong đợi. Bà lẩm bẩm một mình, giọng run run: “”Không thể nào… Chắc chắn là nhầm địa chỉ rồi!””. Tim đập nhanh, bà vội vã lục trong túi xách, lấy ra chiếc điện thoại di động. Ngón tay run rẩy mở tin nhắn của Con trai.
“”Địa chỉ: [Số nhà] – Đường [Tên đường], xã [Tên xã], huyện [Tên huyện], tỉnh Điện Biên.””
Bà mẹ ngước mắt lên, nhìn chằm chằm vào tấm bảng số nhà nhỏ gắn khiêm tốn trên cột cổng đá. Từng con số, từng chữ cái… khớp chính xác với dòng tin nhắn trên màn hình điện thoại. Bà nhìn quanh. Xung quanh vẫn là cảnh vật đặc trưng của vùng nông thôn Điện Biên, những thửa ruộng xa xa, con đường đất dẫn vào. Mọi thứ bình thường, chỉ có duy nhất ngôi nhà này là… quá bất thường.
Sự thật hiển hiện nhưng bộ não bà từ chối tiếp nhận. Bà lắc đầu nguầy nguậy, khuôn mặt hiện rõ vẻ hoang mang tột độ. Đây là sự thật sao? Con trai bà, người giám đốc trẻ tuổi, du học thạc sĩ nước ngoài, đã yêu và quyết định lấy con gái của gia đình… như thế này? Không phải một cô gái nghèo khổ, lam lũ, ở trong căn nhà tồi tàn như bà vẫn đinh ninh, mà là… một nơi hoàn toàn khác.
Cái suy nghĩ về “”cô gái chăn bò”” giờ đây trở nên lố bịch và cay đắng hơn bao giờ hết. Toàn bộ kế hoạch, định kiến, sự chuẩn bị tâm lý để đối phó với “”nhà quê nghèo khó”” đều sụp đổ tan tành trước cánh cổng này. Trong lòng bà mẹ, sự nghi ngờ về cô gái này, về con trai mình, và cả về chính sự phán xét của bản thân dâng lên mạnh mẽ chưa từng có. Bà đứng đó, chiếc điện thoại vẫn cầm chặt trong tay, hoàn toàn chết lặng trước sự thật phũ phàng.”
“Bà mẹ đứng đó, chiếc điện thoại vẫn cầm chặt trong tay, hoàn toàn chết lặng trước sự thật phũ phàng. Cánh cổng sắt sơn trắng trước mặt bà từ từ hé mở. Bà giật mình, nhìn chằm chằm. Một người phụ nữ trẻ bước ra. Không phải dáng vẻ khắc khổ, lam lũ hay móm mém như bà vẫn hình dung. Người này ăn mặc giản dị nhưng sạch sẽ, mái tóc đen dài được buộc gọn gàng, khuôn mặt bầu bĩnh, đôi mắt sáng và nụ cười nở rộ trên môi.
Người đó không ai khác chính là Cô gái nuôi bò – người con dâu tương lai của bà. Cô bước hẳn ra ngoài, dừng lại cách bà mẹ vài bước chân, ánh mắt tràn đầy sự chân thành và niềm nở.
“”Cháu chào bác ạ.”” Giọng nói trong trẻo, ấm áp vang lên, khác xa với tưởng tượng của bà. “”Bác đến rồi ạ. Mời bác vào nhà ạ.””
Bà mẹ sững sờ. Khuôn mặt cô gái, nụ cười ấy, và cả giọng nói… Tất cả đều không khớp với bức tranh về “”con gái chăn bò”” mà bà đã tự vẽ ra. Sự khó hiểu dâng lên trong lòng bà, xen lẫn một chút xấu hổ vì bà vẫn đứng như trời trồng ở cổng, bộ dạng vừa ngạc nhiên vừa nghi ngờ của bà chắc chắn đã bị cô gái nhìn thấy. Bà cảm thấy lúng túng, muốn nói gì đó nhưng cổ họng như nghẹn lại.”
“Bà mẹ vẫn đứng đó, chân như đóng đinh vào đất. Lời mời vào nhà của Cô gái nuôi bò như một tiếng vọng từ thế giới khác, hoàn toàn không khớp với hình dung bao lâu nay của bà. Bà mẹ hít một hơi thật sâu, cố gắng lấy lại bình tĩnh. Cô gái vẫn đứng đó, chờ đợi, ánh mắt không hề có sự vội vã hay khó chịu.
Cuối cùng, với một sự miễn cưỡng hiện rõ trên khuôn mặt, Bà mẹ cũng cất bước. Bước chân đầu tiên qua cánh cổng sắt sơn trắng thật nặng nề, đầy e ngại. Bà bước vào sân. Sự ngạc nhiên thứ hai ập đến. Cái sân không hề lụp xụp, không hề đầy đất đá hay phân trâu bò như bà đã chuẩn bị tinh thần. Ngược lại, sân được quét dọn sạch sẽ, nền gạch phẳng phiu, không một hạt bụi. Vài chậu hoa giấy, hoa hồng nở rộ đặt gọn gàng cạnh hiên nhà, tươi tắn dưới nắng. Bà mẹ thầm nghĩ, *Sao lại thế này?*
Bà mẹ tiếp tục đi thêm vài bước về phía căn nhà cấp bốn đơn giản nhưng cũng được sơn sửa tươm tất. Cửa chính mở rộng, lộ ra một phần không gian bên trong. Qua khung cửa, Bà mẹ thoáng thấy một góc nhà khách sạch sẽ, bộ bàn ghế gỗ đơn giản nhưng ngay ngắn, và nền nhà lát gạch bông cũ nhưng được lau chùi sáng bóng. Không có dấu hiệu nào của sự “”bùn đất””, của cái nghèo hèn, hay của một cuộc sống chỉ quanh quẩn với “”trâu bò”” như bà đã tưởng tượng. Sự tươm tất bất ngờ của nơi đây khiến Bà mẹ chết lặng lần thứ ba trong vòng vài phút. Khuôn mặt bà từ ngạc nhiên chuyển dần sang bối rối và một chút sợ hãi vô hình.”
“Bà mẹ bước vào bên trong căn nhà. Khác xa với hình ảnh tăm tối, ẩm thấp trong tưởng tượng, không gian phòng khách trước mắt bà tuy đơn giản nhưng sáng sủa và ngăn nắp đến bất ngờ. Bộ bàn ghế gỗ cũ kỹ được kê gọn gàng giữa nhà, mặt bàn được lau chùi không tì vết. Trên bàn là một bình hoa dại cắm khéo léo, mang một vẻ đẹp mộc mạc, tươi mới. Nền nhà lát gạch bông màu sắc cũ kỹ nhưng được lau bóng loáng, phản chiếu ánh sáng từ khung cửa. Góc nhà kê một chiếc kệ gỗ nhỏ, bày vài cuốn sách, vài tấm ảnh gia đình và một chiếc radio cổ. Không có bất kỳ dấu hiệu nào của sự nhếch nhác, bừa bộn. Mọi thứ đều sạch sẽ, tươm tất một cách chỉn chu.
Cô gái nuôi bò mỉm cười hiền hậu: “”Mời bác vào nhà, ngồi xuống ghế ạ.””
Bà mẹ gượng gạo, cố gắng che giấu vẻ sửng sốt và bối rối của mình. Bà chậm rãi bước đến bộ bàn ghế, cảm giác như mọi ánh mắt trong ngôi nhà (dù chưa thấy ai khác) đều đang đổ dồn vào bà. Bà kéo nhẹ chiếc ghế, từ từ ngồi xuống.
Vừa chạm vào mặt ghế gỗ, một cảm giác khó chịu lập tức xâm chiếm. Không phải vì chiếc ghế không thoải mái, mà vì sự sai lệch khủng khiếp giữa thực tế và những gì bà đã tự vẽ ra trong đầu suốt bấy lâu. Cảm giác như bà đang ngồi trên một đống lửa vô hình, nóng ran và bỏng rát lương tâm. Bà liếc nhìn quanh căn phòng lần nữa, cố tìm một điểm nào đó để bấu víu vào cái hình dung cũ kỹ về sự nghèo khổ, tồi tàn mà bà đã tin sái cổ. Nhưng không có gì cả. Chỉ có sự sạch sẽ, sự ngăn nắp và một cảm giác bình yên đến lạ lùng.
*Chuyện quái gì đang xảy ra thế này?* Bà mẹ tự hỏi, tim đập thình thịch. Cái bối rối ban đầu giờ đã trộn lẫn với một chút lo lắng và cả sự tức tối vô cớ khi kế hoạch “”dằn mặt”” nhà gái bằng sự giàu có của mình dường như đang lung lay dữ dội ngay từ những bước chân đầu tiên.”
“Vừa lúc đó, từ phía trong căn nhà, một người đàn ông và một người phụ nữ bước ra. Họ trông không hề khắc khổ hay nghèo hèn như Bà mẹ hình dung. Người đàn ông khoảng ngoài năm mươi, dáng người gầy gò nhưng thẳng thớm, khuôn mặt phúc hậu, đôi mắt sáng và có một chút gì đó điềm đạm, trí thức. Ông mặc chiếc áo sơ mi cũ màu bạc, đóng thùng cẩn thận. Người phụ nữ đi bên cạnh, chắc là mẹ của cô gái nuôi bò, cũng trạc tuổi ông. Bà có mái tóc bạc điểm sương được búi gọn gàng, khuôn mặt hiền hậu, đôi môi vẫn giữ nguyên nét hồng hào tự nhiên, hoàn toàn không có chút dấu hiệu nào của “”răng nhuộm đen móm mém”” mà Bà mẹ đã vẽ ra. Bà mặc một chiếc áo nâu sòng giản dị nhưng sạch sẽ.
Hai người nở nụ cười hiền hòa.
“”Mời bác ngồi ạ,”” người đàn ông nói, giọng trầm ấm và lịch sự.
“”Vâng, tôi cảm ơn… Tôi… Tôi là mẹ thằng Tùng đây ạ,”” Bà mẹ lắp bắp, sự tự tin ban đầu đã bay biến đi đâu mất. Bà cố nở nụ cười gượng gạo, nhưng cảm giác như cơ mặt cứng đờ lại. Ánh mắt bà lướt nhanh qua khuôn mặt người phụ nữ, rồi lại liếc sang người đàn ông, trong đầu là một mớ hỗn độn. *Không thể nào! Đây là cái quái gì thế này? Bọn chúng dàn dựng ư? Hay là mình nhầm nhà?*
Người phụ nữ nhẹ nhàng nói: “”Vâng, chúng tôi là bố mẹ cái Quyên. Mời bác uống nước. Bác đến xa chắc mệt rồi.””
Cô gái nuôi bò (Quyên) nhanh chóng đặt một ấm trà nóng và vài chiếc chén nhỏ lên bàn. Hơi nóng bốc lên dìu dịu.
“”Dạ, vâng… tôi… tôi không mệt lắm,”” Bà mẹ trả lời, giọng nói không còn sự sắc sảo hay mỉa mai vốn có. Bà cảm thấy nhỏ bé lạ thường trước sự bình tĩnh và vẻ đĩnh đạc toát ra từ hai con người này, những người mà chỉ vài phút trước bà còn coi thường.
Người đàn ông ngồi xuống ghế đối diện, nhìn Bà mẹ với ánh mắt chân thành. “”Bác ở Hà Nội vào đây chắc vất vả. Lần đầu tiên chúng tôi được đón khách quý từ thủ đô đến nhà.””
Bà mẹ chỉ biết mỉm cười, nụ cười méo mó. Bà không còn dám nhìn thẳng vào mắt họ nữa. Toàn bộ kế hoạch “”dằn mặt”” bằng sự giàu có, bằng sự khinh bỉ, giờ đây tan tành như bong bóng xà phòng. Cái vẻ lụp xụp, tồi tàn mà bà đã chắc mẩm sẽ thấy để dễ bề ‘lên giọng’ hoàn toàn không tồn tại. Thay vào đó là sự tươm tất, sạch sẽ và một bầu không khí bình dị nhưng ấm cúng, khiến bà thấy lạc lõng và thừa thãi với vẻ ngoài hào nhoáng của mình.
*Thật không thể tin nổi! Cái nhà này… những người này… Hoàn toàn không phải cái hình ảnh mình tưởng tượng!* Bà mẹ thầm gào thét trong đầu, sự bối rối chuyển thành một chút tức giận vô cớ vì bị “”hớ””, bị “”qua mặt”” ngay từ màn chào hỏi. Bà liếc nhìn sang Con trai, thấy anh đang mỉm cười nhẹ nhàng, ánh mắt có vẻ viên mãn. Bà lại càng thêm khó chịu.”
“””Dạ, vâng… đường sá bây giờ cũng thuận tiện hơn ngày xưa rồi ạ. Chúng tôi đi… cũng không quá vất vả,”” Bà mẹ đáp lời, cố nặn ra nụ cười. Hai tiếng “”không quá vất vả”” là một sự nói dối trắng trợn. Bà đã đi một quãng đường dài, tâm trạng hỗn loạn, và giờ thì hoàn toàn choáng váng. *Sao có thể như thế này được? Cái nhà này, những người này… Đây thật sự là nhà cái Quyên ư? Chắc chắn là không! Hay là họ chuẩn bị sẵn để lừa mình?* Suy nghĩ ấy lướt qua đầu Bà mẹ nhanh như điện xẹt, mang theo một chút hy vọng điên rồ rằng mọi thứ chỉ là dàn dựng.
Người phụ nữ, mẹ của Quyên, nhẹ nhàng lên tiếng, giọng nói ấm áp, khác hẳn với hình ảnh người mẹ móm mém răng đen Bà mẹ từng vẽ ra: “”Bác đi đường xa vậy hẳn cũng mệt. Có ghé vào đâu nghỉ chân không ạ?””
“”Dạ không, chúng tôi đi thẳng một mạch ạ,”” Bà mẹ trả lời, ánh mắt không dám nhìn thẳng vào bà thông gia tương lai. Bà lướt qua khuôn mặt của mẹ Quyên, rồi bố Quyên, cố tìm kiếm một dấu hiệu nào đó của sự giả tạo, sự nghèo khổ ẩn giấu, nhưng chỉ thấy sự bình dị, điềm đạm đến khó hiểu. Họ ngồi đó, điềm tĩnh, lịch sự, khiến Bà mẹ cảm thấy như mình là người lạc lõng trong bộ quần áo đắt tiền và chiếc túi hàng hiệu. Bà nuốt khan. Cái cảm giác nhỏ bé ấy lại dâng lên, mạnh mẽ hơn bao giờ hết. *Mình đang làm cái quái gì ở đây thế này?*
Con trai ngồi bên cạnh, khẽ nhấp ngụm trà. Anh cảm nhận được sự căng thẳng và bối rối từ mẹ mình, nhưng chỉ mỉm cười nhẹ. Đối với anh, đây là khoảnh khắc anh đã chờ đợi.
Bố của Quyên tiếp tục câu chuyện một cách tự nhiên, như thể buổi gặp mặt này là điều hết sức bình thường: “”Bác ở thủ đô vào, chắc có nhiều điều khác lạ với miền núi chúng tôi. Khí hậu đây không trong lành được như Hà Nội nhỉ?””
“”Dạ… vâng,”” Bà mẹ lắp bắp. Mọi câu hỏi xã giao tưởng chừng đơn giản đều trở thành thử thách đối với bà lúc này. Đầu óc bà quay cuồng. Bà nhìn quanh sân nhà, nhìn vào bên trong căn nhà cấp bốn sạch sẽ, thoáng đãng kia. Không có gà bới, không có cảnh tồi tàn, chỉ có sự gọn gàng, ngăn nắp và một bầu không khí yên bình. Bà lại liếc nhìn Quyên, người con gái đang ngồi đó, ánh mắt hiền lành nhưng có một sự tự tin tiềm ẩn. *Nó… nó không hề tầm thường như mình nghĩ! Rốt cuộc thì chuyện này là sao?*
Bà mẹ cố gắng ổn định hơi thở, siết chặt chiếc túi xách trong lòng. Buổi nói chuyện dạm ngõ mới chỉ bắt đầu, nhưng bà đã cảm thấy hoàn toàn mất phương hướng và bị áp đảo bởi một thứ mà bà không thể gọi tên.”
“Buổi nói chuyện dạm ngõ mới chỉ bắt đầu, nhưng bà đã cảm thấy hoàn toàn mất phương hướng và bị áp đảo bởi một thứ mà bà không thể gọi tên. Bà mẹ cố gắng bình tĩnh lại, hắng giọng. Con trai đặt ly trà xuống, nhìn mẹ một cách ý nhị.
“”Dạ vâng… Chúng tôi hôm nay đến đây, thứ nhất là muốn thưa chuyện chính thức với gia đình về việc hai cháu…”” Bà mẹ bắt đầu, giọng vẫn còn hơi run. Bà liếc nhìn Quyên đang ngồi cúi mặt nhẹ, rồi lại nhìn sang bố mẹ Quyên. “”Cháu nhà tôi, thằng Minh đây, nó đã thưa chuyện là hai cháu muốn tìm hiểu nghiêm túc, tiến tới hôn nhân.””
Bố Quyên mỉm cười hiền hậu. “”Vâng, chúng tôi cũng đã biết tâm tư của hai cháu. Quyên nhà chúng tôi nó cũng đã lớn rồi, chúng tôi hoàn toàn tôn trọng quyết định của các con.””
Mẹ Quyên tiếp lời, giọng vẫn nhỏ nhẹ: “”Quan trọng là hai đứa nó thật lòng với nhau, sống sao cho tốt, cho hạnh phúc là chúng tôi mừng lòng rồi ạ.””
Những lời nói bình dị, chân thành ấy lại càng khiến Bà mẹ cảm thấy gai người. Nó khác xa với những gì bà đã chuẩn bị trong đầu – một cuộc đối thoại khó khăn, một sự mặc cả ngầm, hoặc tệ hơn là sự chèo kéo vật chất từ phía nhà gái. Bà mẹ nuốt nước bọt. Đã đến lúc rồi. Cái khoảnh khắc mà bà đã chuẩn bị tinh thần cho một cuộc đối đầu ngầm.
Bà mẹ cúi xuống chiếc túi xách đặt dưới chân, tay run run tìm chiếc phong bì dày cộp. Không, không phải phong bì. Bà đã quyết định là để nguyên tiền trong một cái túi nhỏ. Một triệu đồng. Số tiền không nhiều, nhưng đủ để thể hiện sự thách thức, sự khinh thường ẩn giấu của bà đối với một gia đình mà bà tin là nghèo khó và hám tiền. Bà nắm chặt chiếc túi vải màu đỏ, cảm giác sần sùi của những tờ tiền mới.
Bà mẹ ngẩng đầu lên, đối diện với ánh mắt của bố mẹ Quyên. Bà hít sâu một hơi, cố gắng giữ vẻ điềm tĩnh, thậm chí là hơi kiêu ngạo. “”Vâng, chúng tôi cũng… cũng đồng ý cho hai cháu. Hôm nay đến đây, ngoài lời thưa chuyện, chúng tôi cũng có chút lễ mọn, gọi là… bày tỏ thành ý.””
Bà mẹ đưa tay ra, đặt chiếc túi vải đỏ lên bàn trà, ngay trước mặt bố mẹ Quyên. Tiếng túi vải chạm nhẹ vào mặt kính. Bà mẹ hơi đẩy nhẹ chiếc túi về phía họ, với một động tác dứt khoát, gần như là ném, trong lòng chờ đợi một sự thay đổi thái độ, một ánh mắt tham lam hay ít nhất là một sự ngạc nhiên. Bà giữ nguyên vẻ mặt lạnh lùng, như thể đang quan sát phản ứng của họ. *Xem các người phản ứng thế nào đây. Một triệu đồng. Coi như là một lời cảnh báo, hoặc là cái giá của sự khinh miệt.*
Bố Quyên và Mẹ Quyên nhìn chiếc túi vải đỏ trên bàn. Họ không tỏ ra bất ngờ hay vồ vập. Bố Quyên chỉ mỉm cười nhẹ, rồi dùng ngón tay đẩy nhẹ chiếc túi trở lại vị trí ban đầu, xa hơn một chút. Mẹ Quyên cũng khẽ gật đầu, ánh mắt vẫn điềm đạm.
“”Ôi bác… cái này có gì đâu ạ,”” Bố Quyên lên tiếng, giọng vẫn từ tốn, không hề có vẻ trịnh trọng hay quan tâm đặc biệt đến chiếc túi tiền. “”Chúng tôi mời bác vào nhà là quý hóa lắm rồi. Chuyện lễ lạt… bây giờ không quan trọng như xưa đâu bác ạ.””
Mẹ Quyên tiếp lời, nhìn thẳng vào Bà mẹ với ánh mắt chân thành: “”Đúng vậy đấy ạ. Quan trọng là tình cảm của hai cháu dành cho nhau, và sự quý mến, sự tin tưởng của gia đình ta với gia đình mình. Cái đó mới là tài sản lớn nhất.””
Những lời nói ấy như gáo nước lạnh tạt vào mặt Bà mẹ. Bà sững sờ. Không có vẻ tham lam. Không có sự vồ vập. Chỉ có sự bình thản đến khó hiểu, và những lời nói đề cao tình cảm, sự gắn kết gia đình. Bà mẹ nhìn chằm chằm vào chiếc túi tiền 1 triệu đồng vẫn nằm im trên bàn. Nó trông thật bé nhỏ, thật rẻ rúng so với bầu không khí và những lời nói vừa rồi. Trong khoảnh khắc đó, Bà mẹ cảm thấy một cơn sóng xấu hổ trào dâng. Cái vẻ kiêu ngạo, thách thức ban đầu tan biến, thay vào đó là cảm giác nhỏ bé, ti tiện một cách khủng khiếp. Bà nhận ra sự khác biệt quá lớn giữa tâm thế của mình khi đến đây và sự đón tiếp chân thành, điềm đạm của gia đình này. *Mình… mình đã làm cái quái gì thế này? Mình thật là nhỏ nhen!* Suy nghĩ đó găm sâu vào tâm trí Bà mẹ, khiến bà không còn dám nhìn thẳng vào mắt bố mẹ Quyên nữa. Buổi dạm ngõ, thay vì là màn thể hiện quyền lực hay sự khinh miệt của bà, lại đang biến thành một bài học đau điếng về sự hợm hĩnh của chính bản thân bà.”
“Buổi nói chuyện trôi đi một cách… khó hiểu đối với Bà mẹ. Sau khoảnh khắc ngượng nghịu với chiếc túi tiền, bà gần như mất hẳn sự chủ động. Mẹ Quyên và Bố Quyên nói chuyện rất chân thật, xoay quanh chuyện hai đứa yêu nhau thế nào, rồi cuộc sống ở Điện Biên ra sao. Bà mẹ chỉ còn biết gật gù, thỉnh thoảng chen vào vài câu hỏi xã giao, trong lòng vẫn còn vương vấn cảm giác bẽ bàng.
Rồi, trong một lúc câu chuyện chuyển sang cuộc sống hàng ngày của Quyên ở Điện Biên, Mẹ Quyên nhẹ nhàng nhắc đến công việc của con gái.
“”Bác ạ, cái Quyên nhà cháu nó mê mấy con bò lắm,”” Mẹ Quyên cười hiền, nhìn về phía Quyên bằng ánh mắt yêu thương. “”Nó ở đây, cứ loay hoay với cái trang trại, với bà con trên bản thôi.””
Bà mẹ nghe đến “”trang trại”” thì hơi nhướng mày. *Trang trại? Lớn đến mức nào? Chắc cũng chỉ là vài con bò nhốt tạm bợ?*
Bố Quyên tiếp lời, giọng có chút tự hào: “”Không chỉ mấy con đâu bác. Cháu nó cùng mấy anh em trong hợp tác xã làm ăn lớn lắm. Ứng dụng công nghệ vào chăn nuôi bò sữa đấy ạ. Mấy năm nay trang trại phát triển tốt, tạo công ăn việc làm cho nhiều người trong vùng.””
Bà mẹ gần như nghẹt thở. *Ứng dụng công nghệ? Trang trại phát triển tốt? Hợp tác xã?* Những từ ngữ này hoàn toàn không khớp với hình ảnh “”chăn bò”” mà bà đã vẽ ra trong đầu. Bà đã tưởng tượng đến cảnh Quyên lấm lem bùn đất, tay chân chai sạn, làm những công việc lao động chân tay vất vả. Nhưng “”ứng dụng công nghệ””, “”phát triển trang trại””, “”tạo công ăn việc làm””… đó là những khái niệm thuộc về những người làm kinh tế, quản lý, chứ không phải một cô gái “”chăn bò”” như bà nghĩ.
Mẹ Quyên tiếp tục, giọng ấm áp: “”Nó tâm huyết lắm. Cứ bảo là muốn giúp bà con mình thoát nghèo, muốn đưa sản phẩm sạch của Điện Biên đi xa hơn. Có đợt nó đi học mấy khóa về nông nghiệp công nghệ cao ở nước ngoài về nữa đấy ạ. Bao nhiêu tâm sức nó dồn hết vào đó.””
*Đi học nước ngoài?* Bà mẹ trợn mắt. Cái gì đang xảy ra thế này? Một cô gái “”chăn bò”” mà đi học về nông nghiệp công nghệ cao ở nước ngoài? Điều này mâu thuẫn trầm trọng với tất cả những định kiến mà bà mang theo. Bà đã chắc mẩm rằng Quyên chỉ là một cô gái nhà quê, không học hành, không có tương lai, chỉ biết mỗi việc chăn dắt gia súc. Nhưng những gì bà đang nghe lại vẽ ra một bức tranh hoàn toàn khác: một cô gái có kiến thức, có hoài bão, thậm chí còn được đầu tư cho đi học nước ngoài.
Bà mẹ nhìn Quyên đang ngồi im lặng, gương mặt vẫn cúi xuống nhưng không còn vẻ rụt rè, thay vào đó là một sự điềm tĩnh, tự tin khó tả. Bà nhìn sang Minh, thấy con trai đang nhìn Quyên với ánh mắt đầy ngưỡng mộ và yêu thương.
Cái nghề “”chăn bò”” mà bà dùng để mỉa mai, để coi thường, hóa ra lại là một công việc đầy ý nghĩa, cần kiến thức, cần sự đầu tư và cả tâm huyết. Nó không phải là dấu hiệu của sự nghèo khó, kém cỏi, mà là minh chứng cho sự nỗ lực, cho khát vọng vươn lên.
Bà mẹ cảm thấy cổ họng khô khốc. Mọi lời bà đã chuẩn bị để “”dạy dỗ”” hay để “”cảnh báo”” nhà gái về sự không môn đăng hộ đối đều nghẹn lại. Bà đã mang theo sự kiêu ngạo của người thành phố đến đây, mang theo cái nhìn phiến diện, định kiến, và giờ đây, bà đang phải đối mặt với một sự thật hoàn toàn khác biệt, một sự thật khiến bà cảm thấy mình thật nhỏ bé và sai lầm. Cái gọi là “”chăn bò”” mà bà khinh miệt, hóa ra lại là một lĩnh vực mà bà không hề hiểu, không hề biết đến sự phức tạp và tiềm năng của nó. Cú sốc này còn lớn hơn cả việc nhìn thấy ngôi nhà khang trang. Nó đánh thẳng vào cái cốt lõi của sự coi thường mà bà dành cho Quyên và gia đình cô.”
“””Nó tâm huyết lắm. Cứ bảo là muốn giúp bà con mình thoát nghèo, muốn đưa sản phẩm sạch của Điện Biên đi xa hơn. Có đợt nó đi học mấy khóa về nông nghiệp công nghệ cao ở nước ngoài về nữa đấy ạ. Bao nhiêu tâm sức nó dồn hết vào đó.””
*Đi học nước ngoài?* Bà mẹ trợn mắt. Cái gì đang xảy ra thế này? Một cô gái “”chăn bò”” mà đi học về nông nghiệp công nghệ cao ở nước ngoài? Điều này mâu thuẫn trầm trọng với tất cả những định kiến mà bà mang theo. Bà đã chắc mẩm rằng Quyên chỉ là một cô gái nhà quê, không học hành, không có tương lai, chỉ biết mỗi việc chăn dắt gia súc. Nhưng những gì bà đang nghe lại vẽ ra một bức tranh hoàn toàn khác: một cô gái có kiến thức, có hoài bão, thậm chí còn được đầu tư cho đi học nước ngoài.
Bà mẹ nhìn Quyên đang ngồi im lặng, gương mặt vẫn cúi xuống nhưng không còn vẻ rụt rè, thay vào đó là một sự điềm tĩnh, tự tin khó tả. Bà nhìn sang Minh, thấy con trai đang nhìn Quyên với ánh mắt đầy ngưỡng mộ và yêu thương.
Cái nghề “”chăn bò”” mà bà dùng để mỉa mai, để coi thường, hóa ra lại là một công việc đầy ý nghĩa, cần kiến thức, cần sự đầu tư và cả tâm huyết. Nó không phải là dấu hiệu của sự nghèo khó, kém cỏi, mà là minh chứng cho sự nỗ lực, cho khát vọng vươn lên.
Bà mẹ cảm thấy cổ họng khô khốc. Mọi lời bà đã chuẩn bị để “”dạy dỗ”” hay để “”cảnh báo”” nhà gái về sự không môn đăng hộ đối đều nghẹn lại. Bà đã mang theo sự kiêu ngạo của người thành phố đến đây, mang theo cái nhìn phiến diện, định kiến, và giờ đây, bà đang phải đối mặt với một sự thật hoàn toàn khác biệt, một sự thật khiến bà cảm thấy mình thật nhỏ bé và sai lầm. Cái gọi là “”chăn bò”” mà bà khinh miệt, hóa ra lại là một lĩnh vực mà bà không hề hiểu, không hề biết đến sự phức tạp và tiềm năng của nó. Cú sốc này còn lớn hơn cả việc nhìn thấy ngôi nhà khang trang. Nó đánh thẳng vào cái cốt lõi của sự coi thường mà bà dành cho Quyên và gia đình cô.
Bố Quyên tiếp lời, giọng chân chất nhưng tràn đầy tự tin: “”Cháu nó là kỹ sư nông nghiệp đấy ạ. Sau khi tốt nghiệp đại học ở Hà Nội, nó về đây làm cho hợp tác xã, rồi được cử đi học thêm ở bên Hà Lan về công nghệ chuồng trại, dinh dưỡng cho bò sữa. Bây giờ nó là Giám đốc kỹ thuật của cả cụm trang trại liên kết này đấy bác ạ.””
*Giám đốc kỹ thuật? Cụm trang trại liên kết? Học ở Hà Lan?* Từng câu từng chữ của Bố Quyên như những nhát dao cứa vào sự tự mãn của Bà mẹ. Kỹ sư, đi học nước ngoài, giám đốc… những chức danh đó không chỉ nói lên trình độ, mà còn nói lên vị thế. Một vị thế hoàn toàn khác xa cái hình dung về cô gái nhà quê đầu tắt mặt tối.
Bà mẹ nuốt khan. Minh, con trai bà, là giám đốc một công ty có tiếng ở Hà Nội, có bằng thạc sĩ nước ngoài. Bà luôn tự hào về điều đó. Bà từng nghĩ chỉ có cô tiểu thư Hà Thành con nhà mặt phố, bố làm lớn, mẹ cũng thế, mới xứng đáng với con trai bà về mặt “”đẳng cấp””. Tiểu thư đó chỉ biết tiêu tiền hàng hiệu, đi spa, du lịch nước ngoài. Còn Quyên? Cô gái này cũng có bằng cấp, cũng đi học nước ngoài, nhưng không phải để hưởng thụ, mà để làm việc, để phát triển. Cô ấy là kỹ sư, là giám đốc kỹ thuật.
Bà mẹ cảm thấy đầu óc quay cuồng. Cô con dâu tương lai mà bà khinh miệt, cô gái mà bà đã mang vẻ bố thí một triệu bạc đi dạm ngõ, hóa ra lại là một người có năng lực, có vị trí xã hội trong lĩnh vực của mình, thậm chí còn vững vàng và đáng nể hơn cả “”tiểu thư Hà Thành”” mà bà coi là hình mẫu lý tưởng cho con trai. Tiểu thư kia chỉ sống dựa vào gia đình, còn Quyên đang tự tạo dựng sự nghiệp của mình, một sự nghiệp đáng trân trọng và ý nghĩa.
Sự bàng hoàng và xấu hổ dâng lên trong Bà mẹ. Bà đã nhầm. Nhầm to rồi. Cô gái “”chăn bò”” này không những không thua kém, mà còn “”khủng”” hơn rất nhiều so với suy nghĩ của bà. Minh không phải là “”vớ phải của nợ”” như bà lo sợ, mà có lẽ Minh đã tìm thấy một người bạn đời xứng tầm, thậm chí còn hơn cả sự mong đợi của bà nếu bà chịu nhìn nhận một cách công bằng. Khuôn mặt Bà mẹ tái mét, sự tự tin ban đầu tan biến hết, chỉ còn lại sự ngỡ ngàng và chút sợ hãi. Bà mẹ nhìn Quyên, nhìn cha mẹ Quyên, họ vẫn nói chuyện với vẻ điềm đạm, chân thật. Bà mẹ đột nhiên cảm thấy mình thật nhỏ bé, lố bịch trong chính cái nhìn đầy định kiến của bản thân.”
“Bà mẹ vẫn còn sững sờ. Cái đầu óc quay cuồng vẫn chưa thể tiếp nhận hết những gì bà vừa nghe. Giữa lúc sự bàng hoàng và xấu hổ lên đến đỉnh điểm, một câu nói của con trai bỗng vang vọng trong tâm trí bà, rõ mồn một như thể nó vừa được thốt ra ngay bên tai.
*“Mẹ chỉ nhìn bề ngoài, con nhìn thấy cả tương lai ở cô ấy!”*
Lời nói đó, lúc trước nghe sao mà vô lý, ngang ngạnh. Bà đã nghĩ nó chỉ là cái cớ để con bà bao biện cho sự lựa chọn sai lầm của mình. Tương lai nào cơ chứ? Một cô gái nhà quê, nuôi bò ở vùng núi xa xôi thì có tương lai gì? Tương lai của cô ta chỉ có thể là luẩn quẩn với mấy con vật, với cuộc sống thiếu thốn, lạc hậu.
Nhưng giờ đây, khi nhìn vào Quyên, nhìn vào thái độ điềm tĩnh, ánh mắt thông minh ẩn sau vẻ ngoài giản dị, khi nghe về bằng cấp, về khóa học nước ngoài, về vị trí Giám đốc kỹ thuật, bà chợt hiểu. Cái “”tương lai”” mà con trai bà nói, không phải là tương lai được trải sẵn trên nhung lụa như bà vẫn mường tượng về cuộc sống của “”tiểu thư Hà Thành””. Tương lai mà Minh thấy ở Quyên là tương lai do chính cô tạo dựng bằng năng lực, bằng kiến thức, bằng sự nỗ lực không ngừng nghỉ.
Minh không nhìn vào ngôi nhà có mấy tầng lầu ở Hà Nội, không nhìn vào quyền lực của bố mẹ vợ, không nhìn vào những món đồ hiệu hay các chuyến du lịch xa xỉ. Con trai bà, một người trẻ được học hành tử tế ở nước ngoài, đã nhìn thấy ở cô gái này cái tiềm năng để phát triển, cái chí tiến thủ, cái sự bản lĩnh dám quay về quê hương để xây dựng sự nghiệp ý nghĩa, chứ không phải bám trụ lại thành phố chỉ để tìm kiếm một công việc ổn định, tàng tàng.
Cái nhìn của Minh hoàn toàn khác biệt. Nó sâu sắc hơn, thực tế hơn và đáng nể hơn rất nhiều so với cái nhìn đầy thành kiến, chỉ chăm chăm vào vỏ bọc bên ngoài của bà. Bà chỉ nhìn thấy cái nghèo, cái lạc hậu mà không nhìn thấy con người bên trong, không nhìn thấy trí tuệ, sự kiên trì và hoài bão.
Hóa ra, người “”chỉ nhìn bề ngoài”” chính là bà, chứ không phải ai khác. Bà đã bị cái mác “”nuôi bò””, cái tên “”Điện Biên”” đánh lừa, khiến bà khinh thường, khiến bà không thèm tìm hiểu, không thèm cho cô gái này một cơ hội. Bà đã quá tự tin vào kinh nghiệm sống và cái gọi là “”tầm nhìn”” của mình, để rồi giờ đây phải đối mặt với sự thật bẽ bàng này.
Sự bàng hoàng trong lòng Bà mẹ dần chuyển thành sự thấu hiểu, nhưng đi kèm với đó là sự ân hận và day dứt. Bà đã đối xử tệ bạc với con trai, đã xúc phạm sự lựa chọn của nó, đã mang theo định kiến nặng nề đến đây. Bà nhìn con trai, thấy ánh mắt Minh vẫn kiên định và đầy tự hào khi nhìn về phía Quyên. Bà hiểu, con trai bà đã đúng. Đúng một cách đau đớn cho sự kiêu ngạo của bà.”
“Bà mẹ cảm thấy mặt nóng ran. Sự kiêu ngạo bao năm như bị giáng một đòn đau điếng. Bà cố gắng lấy lại bình tĩnh, hít một hơi thật sâu, nhưng lồng ngực vẫn nghẹn lại. Bà nhìn con trai, rồi lại nhìn Quyên. Ánh mắt bà chạm phải ánh mắt của Mẹ cô gái nuôi bò. Không móm mém, không răng đen, người phụ nữ đứng đó với dáng vẻ điềm đạm, phúc hậu nhưng ẩn chứa sự kiên cường.
Bà mẹ chợt rùng mình. Cái cảm giác coi thường, mỉa mai lúc trước giờ tan biến hết, thay vào đó là một sự kính trọng, thậm chí là có chút sợ sệt len lỏi. Bà nhận ra mình đã đánh giá thấp đối thủ… không đúng, đánh giá thấp thông gia tương lai một cách trầm trọng.
Mẹ cô gái nuôi bò nhìn Bà mẹ, khóe miệng hơi nhếch lên một nụ cười rất nhẹ, đủ để Bà mẹ cảm thấy như bị xuyên thấu.
“”Mời bà vào nhà dùng nước,”” Mẹ cô gái nuôi bò cất lời, giọng nói vẫn bình thản, không chút vồn vã hay khách sáo thái quá, nhưng sự tự tin toát ra khiến Bà mẹ càng thêm lúng túng.
“”À… vâng… cảm ơn bà,”” Bà mẹ lắp bắp, khác hẳn với vẻ đanh thép thường ngày. Bà bước qua cổng, chậm chạp và dè dặt như thể đang bước vào một thế giới hoàn toàn xa lạ, đầy những điều khiến bà choáng ngợp và sợ hãi.
Đi qua khoảng sân rộng lát đá, Bà mẹ để ý thấy từng chi tiết nhỏ đều toát lên vẻ bề thế và có gu. Không phải sự giàu sang phô trương mà là sự tinh tế, có chiều sâu. Những chậu cây cảnh được chăm sóc tỉ mỉ, những vật trang trí đơn giản nhưng đắt tiền. Bà mẹ cảm thấy bàn chân mình như nặng thêm. Bà đã từng nghĩ sẽ đến đây, khinh khỉnh nhìn quanh và thầm thương hại con trai vì đã chọn một nơi như thế này làm thông gia. Giờ đây, bà chỉ muốn tìm một cái hố để chui xuống.
Ngồi xuống bộ bàn ghế gỗ được chạm khắc tinh xảo trong gian nhà chính, Bà mẹ cảm thấy mình thật nhỏ bé. Bà ngẩng đầu nhìn trần nhà cao vút, nhìn những bức tranh treo tường, những món đồ nội thất được bài trí hợp lý. Căn nhà này không chỉ rộng rãi, khang trang mà còn mang một vẻ ấm cúng, có hồn.
“”Chắc đường xá xa xôi, bà đi lại vất vả nhỉ?”” Mẹ cô gái nuôi bò rót nước mời Bà mẹ.
“”À… vâng… cũng hơi… hơi xa ạ,”” Bà mẹ trả lời, giọng như nhỏ đi hẳn. Bà không dám nhìn thẳng vào mắt Mẹ cô gái nuôi bò, chỉ nhìn xuống tách trà đang bốc hơi nghi ngút. Bà vẫn giữ túi xách chặt trong tay, nơi có phong bì chứa đúng một triệu đồng tiền lễ đen. Cái phong bì giờ đây nặng trịch như đá, và số tiền bên trong dường như là một sự sỉ nhục khủng khiếp.
“”Mẹ nó cứ tự nhiên như ở nhà,”” một người đàn ông từ trong bước ra, dáng vẻ hiền lành, có lẽ là bố của Quyên.
“”À… tôi… tôi xin phép ạ,”” Bà mẹ vội vàng đứng dậy, tay chân lúng túng. Bà cố gắng nặn ra một nụ cười, nhưng chỉ thấy môi mình cứng đờ.
Bà mẹ ngồi lại, cảm thấy mồ hôi lấm tấm trên trán dù trời không nóng. Bà liếc nhìn con trai. Minh vẫn ngồi thẳng lưng, nét mặt bình thản. Ánh mắt Minh khi nhìn Quyên vẫn tràn đầy yêu thương và tin tưởng. Bà mẹ hiểu, con trai bà đã nhìn thấy tất cả những điều này từ lâu rồi. Chỉ có bà là mù quáng, chỉ có bà là nông cạn.
“”Minh nhà bà giỏi giang quá, ra nước ngoài học rồi về lại làm giám đốc lớn thế,”” Mẹ cô gái nuôi bò bắt chuyện.
“”À… dạ… cháu nó… nó cũng bình thường thôi ạ,”” Bà mẹ vội vàng khiêm tốn, giọng nói không còn chút nào của sự tự phụ, khoe khoang thường thấy. Bà thậm chí còn cảm thấy hơi ngượng khi nghe người khác khen con trai mình, vì biết mình đã đối xử tệ với nó như thế nào.
“”Quyên nhà chúng tôi thì nó… nó chỉ thích cái nghề nông này thôi. Dù cũng được học hành tử tế…””
“”Dạ không, chị nhà thật sự rất giỏi ạ!”” Bà mẹ vội vàng ngắt lời, dùng đúng từ xưng hô “”chị nhà”” mà bình thường bà sẽ không bao giờ dùng với một người bà cho là “”thấp kém””. “”Tôi… tôi thật sự rất ngưỡng mộ chị… chị Quyên. Trẻ tuổi mà đã có tầm nhìn, có năng lực như vậy… thật đáng nể ạ.””
Lời nói của Bà mẹ khiến cả Minh và Quyên đều hơi bất ngờ. Mẹ cô gái nuôi bò chỉ khẽ gật đầu, khóe mắt hơi ánh lên một tia gì đó rất nhanh, Bà mẹ không kịp nhận ra đó là gì. Bà mẹ tiếp tục nói, giọng ngày càng trở nên kính cẩn.
“”Trước đây… tôi… tôi thật sự không hiểu… cứ nghĩ đơn giản quá…”” Bà mẹ nói lắp bắp, cố gắng tìm lời bào chữa cho bản thân, nhưng rồi lại thấy mọi lời giải thích đều trở nên vô nghĩa trước thực tế này. Bà cúi đầu, không dám nhìn ai. Cái thái độ khinh khỉnh, mỉa mai lúc đến giờ đã biến mất hoàn toàn. Thay vào đó là sự e dè, thậm chí là có chút sợ hãi trước gia đình thông gia tương lai, những người mà bà đã đánh giá sai một cách thảm hại. Bà không còn dám nói bất kỳ lời nào có ý coi thường hay thách thức nữa. Bây giờ, điều duy nhất bà muốn làm là xoa dịu tình hình, mong rằng sự sai lầm của mình sẽ không ảnh hưởng đến hạnh phúc của con trai.”
“Bà mẹ siết chặt chiếc túi xách, ngón tay cảm nhận rõ độ dày của phong bì tiền lễ bên trong. Một triệu đồng. Một triệu đồng cho một gia đình bề thế như thế này. Bà cảm thấy nóng ran cả mặt mày, như thể đang ngồi trên đống than hồng. Sự ngượng ngùng, xấu hổ xâm chiếm toàn bộ tâm trí. Bà không còn nghĩ đến việc thách thức hay làm khó nữa. Giờ đây, bà chỉ mong cuộc nói chuyện này kết thúc thật nhanh để bà có thể rời khỏi đây, chui vào một góc nào đó và không bao giờ phải đối mặt với thực tế phũ phàng này nữa.
Mẹ cô gái nuôi bò vẫn giữ thái độ bình thản, nhưng Bà mẹ cảm thấy mỗi ánh mắt của bà ấy đều như nhìn thấu tâm can mình. Người phụ nữ ấy không hề mỉa mai hay lên mặt, nhưng chính sự điềm tĩnh, tự tin và sự giàu có ngầm toát ra từ ngôi nhà, từ cách ăn nói, lại càng khiến Bà mẹ cảm thấy mình nhỏ bé và sai lầm đến nhường nào.
“”Dạ… chị nhà nói đúng ạ,”” Bà mẹ lắp bắp, cúi gằm mặt xuống. “”Cháu Minh… nó… nó thật sự yêu thương cháu Quyên. Trước đây… tôi… tôi vì không hiểu chuyện, nên đã… có những suy nghĩ không đúng đắn.””
Bà mẹ ngập ngừng, giọng nói lí nhí như một đứa trẻ phạm lỗi. Bà muốn nói lời xin lỗi, muốn giải thích, nhưng lời nói cứ nghẹn lại ở cổ họng. Bà nhìn sang con trai. Minh vẫn ngồi đó, nhìn bà với ánh mắt bình tĩnh, không giận dữ nhưng cũng không một chút vui vẻ. Bà thấy mình thật có lỗi với con. Minh đã cố gắng giải thích, cố gắng đưa bà đến đây để bà hiểu, nhưng bà đã quá cố chấp, quá kiêu ngạo. Giờ thì bà đã thấy rồi. Thấy rõ ràng bà đã sai lầm đến mức nào.
Bà lại nhìn sang Quyên. Cô gái nuôi bò này không hề “”thấp kém”” như bà từng tưởng tượng. Cô ngồi đó, dịu dàng nhưng đầy tự tin, ánh mắt kiên định. Bà mẹ cảm thấy một sự kính nể thực sự dâng lên trong lòng. Bà đã đánh giá sai con dâu tương lai của mình, đánh giá sai gia đình thông gia.
“”Tôi… tôi thật sự… rất xin lỗi,”” Bà mẹ khẽ nói, giọng nhỏ đến mức gần như không nghe thấy. Bà không dám nhìn thẳng vào Mẹ cô gái nuôi bò hay Quyên, chỉ nhìn xuống đôi bàn tay đang run nhẹ đặt trên đùi. “”Về những… những suy nghĩ trước đây của tôi. Tôi… tôi mong… hai bên gia đình có thể… bỏ qua cho tôi.””
Đây không phải là lời xin lỗi trực tiếp, long trọng, nhưng thái độ cúi đầu, giọng nói run run và sự khiêm nhường tột độ của Bà mẹ đã nói lên tất cả. Sự kiêu ngạo, khinh khỉnh hoàn toàn biến mất, thay vào đó là sự hối hận chân thành. Bà không còn ngồi thẳng lưng, không còn khoanh tay trước ngực, mà chỉ ngồi co ro, thu mình lại.
Minh nhìn mẹ, trong mắt dâng lên một cảm xúc phức tạp. Có chút buồn bã vì sự cố chấp của bà, nhưng cũng có chút nhẹ nhõm khi thấy bà cuối cùng cũng nhận ra.
Mẹ cô gái nuôi bò khẽ thở dài, ánh mắt nhìn Bà mẹ bớt đi vẻ sắc sảo lúc đầu, thay vào đó là sự trầm ngâm. Bà không nói gì, chỉ gật đầu nhẹ. Dường như, với bà, lời xin lỗi thầm lặng này của Bà mẹ, dù muộn màng, cũng đã đủ để xoa dịu phần nào sự xúc phạm ban đầu.
Không khí trong phòng lắng xuống. Bà mẹ vẫn giữ nguyên thái độ khiêm nhường, cúi đầu, cảm thấy mình thật nhỏ bé giữa không gian trang trọng này và trước những con người bà đã từng coi thường. Chiếc túi xách trong tay bà vẫn nặng trịch, nhưng giờ đây nó không còn là biểu tượng của sự thách thức, mà là minh chứng cho sự sai lầm và hối hận của bà.”
“Không khí lắng đọng kéo dài hồi lâu. Bà mẹ vẫn cúi đầu, cảm giác ngượng ngùng chưa tan hẳn, nhưng sự sợ hãi và kiêu ngạo đã được thay thế bằng một sự thanh thản kỳ lạ. Bà không còn gồng mình lên nữa.
Mẹ cô gái nuôi bò nhìn Bà mẹ một lúc lâu, rồi khẽ mỉm cười, nụ cười không còn vẻ xa cách, mỉa mai mà mang theo chút gì đó của sự cảm thông.
“”Chị nghĩ,”” Mẹ cô gái nuôi bò nhẹ nhàng lên tiếng, phá vỡ sự im lặng. Giọng bà trầm ấm, khác hẳn cái vẻ lạnh lùng lúc đầu. “”Con cái yêu thương nhau thật lòng, đó là điều quan trọng nhất. Mình là bố mẹ, chỉ mong cho chúng nó được hạnh phúc.””
Bà mẹ ngẩng đầu lên, nhìn Mẹ cô gái nuôi bò như không tin vào tai mình. Thái độ của người phụ nữ này đã thay đổi hoàn toàn. Không còn sự dò xét hay bất mãn.
“”Cháu Minh là đứa tốt,”” Mẹ cô gái nuôi bò tiếp tục, ánh mắt hiền hậu nhìn Minh đang ngồi cạnh. “”Nó yêu con gái tôi thật lòng. Tôi nhìn là biết. Còn cháu Quyên nhà tôi… tuy ở quê thật, nhưng cháu nó ngoan ngoãn, chăm chỉ. Hai đứa nó đến với nhau là cái duyên, cái số.””
Bà mẹ mím môi, nước mắt như chực trào ra. Bà đã chuẩn bị tinh thần cho một màn trách móc, thậm chí là sự coi thường vì khoản lễ mỏng manh kia, nhưng thứ bà nhận được lại là sự bao dung ngoài sức tưởng tượng. Sự tử tế này càng khiến bà cảm thấy xấu hổ hơn về những suy nghĩ nhỏ nhen của mình.
“”Dạ… đúng vậy ạ,”” Bà mẹ khẽ đáp, giọng nói đã bớt run hơn. “”Cháu Minh… nó cũng kể nhiều về cháu Quyên. Nó… nó khen cháu rất nhiều.””
“”Vậy thì còn gì bằng,”” Mẹ cô gái nuôi bò mỉm cười. “”Hai đứa thương nhau, đó là phúc phận của cả hai gia đình.””
Không khí trở nên cởi mở hơn rất nhiều. Mẹ cô gái nuôi bò bắt đầu nói về chuyện chuẩn bị đám cưới, về phong tục địa phương, về việc chọn ngày lành tháng tốt. Bà mẹ lắng nghe một cách chăm chú, thỉnh thoảng mới chen vào một câu hỏi nhỏ. Minh và Quyên ngồi cạnh nhau, nhìn hai bà mẹ trò chuyện mà lòng nhẹ nhõm. Minh cảm thấy biết ơn mẹ Quyên vô cùng. Bà đã không làm khó mẹ mình, đã đối xử với bà bằng sự chân thành và tử tế.
Thời gian trôi đi nhanh hơn bà mẹ tưởng. Thay vì chỉ ngồi một lúc rồi cáo từ như dự định ban đầu, bà lại nán lại khá lâu, câu chuyện từ chuyện hai con lại chuyển sang chuyện gia đình, quê quán, rồi cả chuyện làm ăn. Mẹ cô gái nuôi bò vẫn giữ thái độ niềm nở, không hề nhắc lại chuyện cũ, cũng không tỏ vẻ bận rộn hay muốn kết thúc. Bà mẹ cảm thấy mình như được đối xử như một người thân thực sự, chứ không phải một sui gia đến dạm ngõ với một cái lễ “”vỏn vẹn một triệu””.
Trước khi ra về, Mẹ cô gái nuôi bò còn đích thân gói ghém một ít đặc sản địa phương biếu Bà mẹ mang về. Bà mẹ nhận lấy món quà mà lòng đầy xúc động. Bà đứng lên, cúi người chào Mẹ cô gái nuôi bò một cách trang trọng.
“”Tôi… tôi thật sự… rất cảm ơn chị. Hôm nay… tôi đã làm phiền nhiều rồi.””
“”Ôi dào, có gì đâu chị,”” Mẹ cô gái nuôi bò cười xòa. “”Sau này là người một nhà cả mà. Có gì thì chị cứ bảo các cháu, hoặc cứ gọi điện cho tôi. Có gì chị em mình cùng bàn bạc.””
Bà mẹ gật đầu, trong lòng dâng lên một cảm xúc lẫn lộn khó tả. Xấu hổ có, hối hận có, nhưng trên hết là sự kính phục và biết ơn. Bà đã đến với thái độ đầy thách thức, mang theo một sự kiêu ngạo và khinh thường, nhưng lại ra về với lòng đầy khiêm nhường và được đối đãi bằng sự tử tế vượt ngoài mong đợi.
Khi Bà mẹ cùng Minh bước ra cổng, cảnh tượng bề thế của ngôi nhà vẫn khiến bà sững sờ. Bà ngoái lại nhìn, thấy Mẹ cô gái nuôi bò và Quyên vẫn đứng đó vẫy tay chào tạm biệt. Nụ cười trên môi họ rất chân thành.
Ngồi trên xe trở về, Bà mẹ không nói gì. Minh cũng im lặng. Nhưng không khí trên xe không còn căng thẳng như lúc đi. Bà mẹ nhìn ra ngoài cửa sổ, cảnh vật Điện Biên trôi nhanh qua mắt. Bà nghĩ về buổi dạm ngõ vừa rồi, nghĩ về Mẹ cô gái nuôi bò, về Quyên, và về chính mình. Lần đầu tiên, bà cảm thấy mình đã thật sự sai lầm, một sai lầm lớn. Chiếc phong bì một triệu đồng trong túi xách giờ đây không còn là biểu tượng của sự thách thức, mà là minh chứng cho sự nông cạn của bà. Bà không còn cảm thấy nóng ran mặt mày vì xấu hổ nữa, thay vào đó là một nỗi day dứt âm ỉ.”
“Ngồi trên xe trở về, Bà mẹ không nói gì. Minh cũng im lặng. Nhưng không khí trên xe không còn căng thẳng như lúc đi. Bà mẹ nhìn ra ngoài cửa sổ, cảnh vật Điện Biên trôi nhanh qua mắt. Bà nghĩ về buổi dạm ngõ vừa rồi, nghĩ về Mẹ cô gái nuôi bò, về Quyên, và về chính mình. Lần đầu tiên, bà cảm thấy mình đã thật sự sai lầm, một sai lầm lớn. Chiếc phong bì một triệu đồng trong túi xách giờ đây không còn là biểu tượng của sự thách thức, mà là minh chứng cho sự nông cạn của bà. Bà không còn cảm thấy nóng ran mặt mày vì xấu hổ nữa, thay vào đó là một nỗi day dứt âm ỉ.
Bà nhắm mắt lại. Hình ảnh “”căn nhà lụp xụp, lợp fibro xi măng””, “”gà bới sân””, “”mẹ cô gái móm mém răng đen”” trong trí tưởng tượng của bà đã vỡ tan như bong bóng xà phòng. Thay vào đó là cánh cổng sắt đồ sộ, là ngôi nhà khang trang bề thế, là khu vườn xanh mướt với đài phun nước, và nhất là hình ảnh người phụ nữ phúc hậu, hiền từ với nụ cười đầy bao dung – mẹ của Quyên. Bà từng nghĩ chỉ cần ném ra một triệu bạc là có thể dập tắt ngay cái ý nghĩ “”chuột sa chĩnh gạo”” của cô gái quê, có thể khiến nhà gái phải muối mặt và từ bỏ. Nhưng chính bà mới là người bị dội gáo nước lạnh, bị choáng váng bởi sự tử tế và chân thành đến khó tin.
Bà mở mắt, đưa tay khẽ chạm vào túi xách nơi có chiếc phong bì mỏng tang ấy. Cảm giác giờ đây không còn là sự tự mãn hay khinh thường, mà là một sự ăn năn sâu sắc. Bà đã đo đếm giá trị con người bằng tiền bạc, bằng địa vị, bằng cái nhìn thiển cận của một người tự cho mình là “”thượng đẳng””. Bà đã quên mất rằng, giá trị thực sự nằm ở phẩm hạnh, ở sự tử tế, ở tình yêu thương chân thành.
Minh khẽ ho, phá vỡ sự im lặng. Bà mẹ quay sang nhìn con trai. Ánh mắt Minh không còn vẻ lo lắng hay căng thẳng như lúc đi. Thay vào đó là sự nhẹ nhõm, pha chút tự hào khi nhìn mẹ. Bà mẹ chưa bao giờ thấy Minh nhìn bà với ánh mắt ấy.
“”Mẹ…”” Minh ngập ngừng. “”Mẹ thấy sao ạ?””
Bà mẹ mím môi. Bà muốn nói rất nhiều, muốn xin lỗi con vì đã nghi ngờ lựa chọn của con, muốn xin lỗi vì đã mang cái tư tưởng hẹp hòi đến nơi đây. Nhưng cổ họng bà nghẹn lại.
“”Mẹ… mẹ thấy Quyên là đứa tốt,”” Bà mẹ cuối cùng cũng lên tiếng, giọng bà khẽ run. “”Và… mẹ Quyên… là người phụ nữ đáng kính trọng.””
Minh mỉm cười, một nụ cười thật lòng và rạng rỡ. “”Vâng ạ. Con biết mà.””
Bà mẹ nhìn nụ cười của con, lòng càng thêm day dứt. Bà đã định tước đi hạnh phúc này chỉ vì những định kiến vô lý của mình. Bà dựa đầu vào ghế, nhìn cảnh vật trôi qua nhanh hơn. Hà Nội đang chờ bà ở phía trước. Chuyến đi này đã thay đổi bà. Hình ảnh “”cô gái chăn bò”” và “”căn nhà lụp xụp”” đã hoàn toàn biến mất khỏi tâm trí, thay vào đó là sự nể phục dành cho những con người có giá trị thực sự, không cần phô trương bằng vẻ bề ngoài hay tiền bạc. Bà nhận ra, mình đã sai lầm quá lớn, và hành trình trở về này không chỉ là về mặt địa lý, mà còn là hành trình trở về với những giá trị đích thực của con người.”
“Họ về đến Hà Nội khi trời đã nhá nhem tối. Minh đỗ xe trước cửa nhà. Bà mẹ bước xuống xe, đôi chân có chút mỏi mệt sau chuyến đi dài, nhưng lòng bà lại không còn nặng trĩu như lúc sáng.
Bà mẹ đi thẳng vào nhà, Minh theo sau. Ngôi nhà ở Hà Nội vẫn vậy, sang trọng, quen thuộc, nhưng đêm nay, trong mắt bà mẹ, nó có chút gì đó… trống rỗng. Bà ngồi xuống ghế sofa, nhìn quanh. Ánh đèn vàng hắt hiu. Minh đi vào bếp rót nước.
“”Mẹ uống nước đi ạ,”” Minh đưa ly nước cho bà mẹ.
Bà mẹ nhận lấy, khẽ gật đầu. “”Cảm ơn con.””
Minh ngồi xuống chiếc ghế đối diện, nhìn mẹ thăm dò. Ánh mắt anh không còn sự phòng bị hay lo lắng, thay vào đó là niềm hy vọng mỏng manh.
Bà mẹ nhìn ly nước trong tay, nhìn thấu cả hình ảnh phản chiếu của chính mình trong đó. Một người phụ nữ từng tự phụ, từng nghĩ rằng tiền bạc và địa vị là tất cả.
“”Minh à,”” Bà mẹ lên tiếng, giọng bà vẫn còn khẽ run. “”Mẹ… mẹ đã suy nghĩ rất nhiều trên đường về.””
Minh im lặng lắng nghe.
“”Mẹ đã sai,”” Bà mẹ tiếp tục, ánh mắt nhìn thẳng vào con trai. “”Sai rất nhiều.””
Minh khẽ mỉm cười.
“”Mẹ đã mang theo cái nhìn hẹp hòi của mình đến nhà Quyên,”” Bà mẹ thừa nhận, giọng bà càng lúc càng nhỏ dần. “”Mẹ đã nghĩ mẹ có thể dùng một triệu đồng để… để chứng minh điều gì đó. Để chứng minh con đã sai. Để chứng minh mẹ đúng.”” Bà mẹ nhắm mắt lại trong giây lát, ký ức về nụ cười bao dung của mẹ Quyên ùa về. “”Nhưng mẹ mới là người sai. Sai hoàn toàn.””
Bà mở mắt, nhìn con trai. “”Mẹ đã định kiến về Quyên, về gia đình con bé, chỉ vì xuất thân của họ. Mẹ nghĩ chỉ có con nhà giàu, môn đăng hộ đối mới mang lại hạnh phúc cho con. Mẹ đã quên mất rằng, hạnh phúc không nằm ở gia thế, không nằm ở tiền bạc.””
Minh đứng dậy, lại gần ngồi cạnh mẹ. Anh nắm lấy tay bà. “”Mẹ…””
“”Mẹ thấy Quyên… con bé thật tốt,”” Bà mẹ nói tiếp, ánh mắt bà giờ đây đầy sự chân thành. “”Con bé lễ phép, hiền lành, và cái cách con bé nhìn con… mẹ biết con bé yêu con thật lòng. Và mẹ Quyên… bà ấy là một người phụ nữ đáng kính. Sự tử tế của bà ấy đã khiến mẹ… mẹ thấy xấu hổ vì những suy nghĩ của mình.””
Bà mẹ siết nhẹ tay con trai. “”Con nói đúng. Con đã chọn đúng người. Con đã chọn một ‘tương lai’ thực sự cho mình, Minh à. Không phải là vỏ bọc hào nhoáng, không phải là những mối quan hệ xã giao, mà là một người phụ nữ chân thành, có phẩm hạnh, có thể cùng con xây dựng cuộc sống từ những điều giản dị nhất.””
Bà mẹ hít sâu một hơi, cảm thấy lồng ngực nhẹ bẫng. Gánh nặng định kiến đã được trút bỏ. Bà nhìn con trai, ánh mắt đầy yêu thương và tin tưởng.
“”Mẹ… mẹ hoàn toàn chấp nhận Quyên,”” Bà mẹ nói dõng dạc. “”Mẹ tin vào sự lựa chọn của con.””
Minh không nói gì, chỉ siết chặt tay mẹ. Anh cúi xuống, ôm lấy bà. Đó là cái ôm mà bà mẹ đã chờ đợi từ rất lâu, cái ôm của sự thấu hiểu, của sự kết nối lại sau những mâu thuẫn.
Trong vòng tay con trai, bà mẹ cảm thấy bình yên một cách lạ kỳ. Chuyến đi lên Điện Biên không chỉ là một buổi dạm ngõ, mà còn là một hành trình để bà tìm lại chính mình, tìm lại những giá trị cốt lõi đã bị che mờ bởi những định kiến xã hội. Bà đã từng mù quáng chạy theo danh vọng và tiền tài, đánh giá con người qua vẻ bề ngoài và tài sản họ có. Nhưng giờ đây, sau khi chứng kiến sự giàu có về tình cảm, về phẩm hạnh, về sự tử tế ở nơi mà bà từng cho là nghèo khó, bà mới nhận ra sự nông cạn của mình.
Bài học về định kiến ấy thấm thía như một nhát dao khắc sâu vào tâm can, nhưng cũng mở ra một cánh cửa mới. Bà hiểu rằng, hạnh phúc không phải là có được mọi thứ hào nhoáng nhất, mà là tìm thấy sự chân thành, sự yêu thương và sự bình yên trong những điều giản dị. Con trai bà đã tìm thấy điều đó. Quyên, cô gái mà bà từng coi thường, lại là mảnh ghép hoàn hảo cho cuộc đời Minh. Bà mẹ mỉm cười trong thầm lặng. Tương lai của con trai bà, hóa ra, lại rạng rỡ hơn rất nhiều khi được xây đắp trên nền tảng của tình yêu chân thật và những giá trị đích thực, không cần đến bất kỳ vỏ bọc hay sự giàu có giả tạo nào. Chuyến đi này, dù khởi đầu đầy căng thẳng và mâu thuẫn, lại kết thúc bằng sự thấu hiểu, chấp nhận và một niềm tin vững chắc vào hạnh phúc sắp tới của con trai.”
Nguồn truyện: Trên mạng chưa xác thực
0 Nhận xét